Chorzy na PNH nie mają wystarczającej liczby erytrocytów, co określane jest niedokrwistością. Niedokrwistość występuje w PNH, ponieważ erytrocyty są niszczone na skutek hemolizy. Funkcją erytrocytów jest transport tlenu z płuc do reszty ciała, dlatego narządy i tkanki osób z PNH nie otrzymują wystarczającej ilości tlenu, co powoduje uczucie zmęczenia lub nawet skrajne zmęczenie.
Choroba najczęściej występuje u młodych dorosłych. Mediana zachorowania na PNH w populacji dorosłych wynosi 30 lat.
W Polsce co roku diagnozuje się ok. 20 nowych przypadków PNH.
Przyczyny
Erytrocyty wytwarzane są w szpiku kostnym. U chorych na PNH komórki macierzyste szpiku kostnego nabyły mutację w genie PIG-1A. Produkt genu PIG-A odpowiada za wczesne etapy syntezy białka, a dokładnie kotwicy glikozylofosfatydyloinozytolowej (GPI).
Mutacja PIG-A skutkuje utratą funkcji genu, a w konsekwencji tym, że erytrocyty wytwarzane są bez kotwicy GPI w ich błonie komórkowej oraz bez wielu białek powierzchniowych, kotwiczonych za jej pomocą takich jak CD55 i CD59. Białka powierzchniowe są odpowiedzialne za ochronę czerwonych krwinek przed naszym własnym układem odpornościowym. Bez tej ochrony zapewnianej przez białka powierzchniowe, układ odpornościowy niszczy czerwone krwinki. Proces ten nazywany jest hemolizą.
Komponenta układu odpornościowego, która powoduje hemolizę w PNH to układ dopełniacza. Układ dopełniacza powoduje dwa rodzaje hemolizy: hemolizę pozanaczyniową i hemolizę wewnątrznaczyniową. Białka układu dopełniacza C3 i C5 odgrywają ważną rolę w hemolizie.
Białka C3 i C5 są aktywowane w kaskadzie, która przypomina reakcję łańcuchową. C3 zawsze aktywuje się jako pierwsze, a C5 zawsze jako kolejne, po nim. Dlatego, jeśli C3 się nie aktywuje to nie aktywuje się również C5.
Hemoliza pozanaczyniowa zachodzi w wątrobie i śledzionie. Dochodzi do niej, gdy białko C3 zostaje aktywowane przez układ dopełniacza. Natomiast hemoliza wewnątrznaczyniowa zachodzi w żyłach i tętnicach. Występuje, gdy białko C5 zostaje aktywowane przez układ dopełniacza.
Zahamowanie lub zablokowanie aktywacji białka C3 zapobiega hemolizie zarówno pozanaczyniowej, jak i wewnątrznaczyniowej. Zahamowanie aktywacji białka C5 blokuje jedynie hemolizę wewnątrznaczyniową. Hemoliza pozanaczyniowa nadal zachodzi, ponieważ C3 jest aktywowane.
Objawy
Poza zmęczeniem wynikającym z niedokrwistości, chorzy na PNH mogą mieć również inne objawy, takie jak ból brzucha, trudności w połykaniu, zaburzenia erekcji, ciemne zabarwienie moczu i duszność.
Może również dojść do uszkodzenia narządów i zakrzepów krwi, które mogą zagrażać życiu. Zakrzepica jest główną przyczyną zgonów w przebiegu PNH.
Leczenie
Osoby z PNH są leczone lekami zwanymi inhibitorami dopełniacza. Leki te hamują białka C3 i C5 przed aktywacją i powodowaniem hemolizy. Leki te nie leczą PNH i nie są w 100% skuteczne.
Objawy PNH spowodowane hemolizą można leczyć za pomocą leczenia wspomagającego. Obejmuje to leczenie, którym mogą być leki hamujące dopełniacz, a także transfuzje czerwonych krwinek i suplementy, w tym żelazo, kwas foliowy lub witamina B12. Leczenie wspomagające obejmuje również leki rozrzedzające krew i leki steroidowe, które nie są stosowane z inhibitorami dopełniacza. Leczenie wspomagające nie blokuje hemolizy.